NEDEN 1 MAYIS

1 Mayıs dünyada pek çok ülkede resmi tatil olarak kabul edilen işçi ve emekçi bayramı adıyla kutlanır.Birlik ve dayanışma ruhunun yükseldiği, hak arayış mücadelesinin simge günü haline gelen 1 Mayıs'ın tarihi sanayileşmenin başladığı 19.yüzyılın sonuna doğru uzanır. 1856'da Avusturalya'nın Melbourne kentinde taş ve inşaat işçilerinin uzun çalışma saatlerine karşı günde sekiz saatlik çalışma hakkı için düzenlediği yürüyüş ilk organize 1 Mayıs etkiliği olarak tanımlanır. Bu etkinlikte parlamento binasına kadar yürüyüş gerçekleştiren emekçilerin bu eylemi büyük ilgi görüp her 1 Mayıs'ta tekrarlanınca benzer eylemler ABD'de de gerçekleştirilir. Böylece 1 Mayıslar hak arama ve kutlama ekseninde yaygınlaşır. 1 Mayıs 1886'da Şikago'da 16 saatlik mesainin 8 saate indirilmesi için yürüyüş yapan işçilerle polis arasında meydana gelen büyük çatışmalar neticesinde 1 Mayıs siyasi bir anlam kazanmıştır. Aynı tarihte Luisville'de altı binden fazla siyah ve beyaz işçinin birlikte yürüyüşü ve siyahilere yasak olan şehir parkında birlikte kutlama yapılması önyargıları da yıkmıştır. İşçilerin ırk,millet ayrımı yapmadan dünya çapında birlikte hareket edip, hak mücadelesinde daha fazla dayanışma göstermesiyle 1 Mayıs artık direniş günü olarak kabul görüyor. Bu yüzden sanayi toplumunun başlangıç safhasında en alt basamağı temsil eden işçi sınıfı sonraki yıllarda 1 Mayıs'a daha fazla sahip çıkmıştır. İdeolojik cephede yeri güçlenen 1 Mayıs hak mücadelesinin simgesi haline dönüşmüştür.1890 yılında Paris'te toplanan Uluslararası İşçiler Kongresinde 1 Mayıs 1890'dan itibaren işçilerin birlik, mücadele ve dayanışma günü olarak kutlanmasına karar verilir. Çalışma saatlerinin azaltılması, sendika ve grev hakkı, sosyal güvenlik, toplu sözleşme hakkı için işçiler uzun yıllar süren mücadeleler vermiş ve bir çok ülkede sekiz saatlik mesai kabul edilip uygulamaya konuluyor. Böylece 1 Mayıs işçilerin birlik ve dayanışmasının karşılığını gördüğü gün olarak kutlamaya dönüşen bir bayram niteliği kazanmıştır.

1890'dan bu yana dünyada bazı ülkelerde kitle gösterileriyle kutlanılan 1 Mayıs bazı ülkelerde ise siyasal eylem gününe dönüşmüştür. Türkiye'de Nisan 2008'de emek ve dayanışma günü olarak kabul edilip 2009'da TBMM'de resmi tatil ilan edildi.Osmanlı döneminde ilk kez 1905 yılında İzmir'de, İstanbul'da ise ilk kez 1910'da kutlandı. Yeni devlet kurulduktan sonra 1924 yılında olağanüstü şartlar gerekçe gösterilerek kutlanmayan 1 Mayıs, 1925'te ise Takrir-i Sükun Kanunuyla yasaklandı.1935 yılına kadar kutlanılmasına izin verilmemiştir ve Bahar ve Çiçek Bayramı ile belirli kısıtlamalar ile kontrollü olarak kutlanılmasına izin verilmiştir. 1976 yılında Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonunun 1 Mayıs'ı kitlesel olarak kutlamasına kadar İşçi Bayramı, resmi Bahar ve Çiçek Bayramı dayatmasıyla rekabet edememiştir. DİSK ve Milliyetçi Cephenin siyasi kozlarının paylaşılacağı 1977'de daha sonra ''Kanlı 1 Mayıs'' olarak anılan ve 42 kişinin ölümüyle neticelenen çatışmaların yaşandığı 1 Mayıs günü yaşanmıştır. Taksim Meydanında kutlanılacak olan 1 Mayıs'ın kutlanacağı sabah işçilerin arasına gizlice sızan, Taksim Meydanını gören otellere silahlı kişiler yerleşti ve meydanın muhtelif yerlerinde seyyar satıcı olarak görülenler Sol karşıtı grupların yerleştirdiği kişilerdir. Meydanın hınca hınç dolduğu gün Dev-Genç ve Çin yanlıları olarak görülen Mao'cuların diğer Sol gruplardan soğuk muamele görmüş ve alana girerken güvenlik çemberini de yararak geçmişlerdir.Bu grupların girişinin ardından bir kaç el tabanca sesi duyulmuş ve ardından Milliyetçi Cephe tarafından yerleştirilen uzun namlulu otomatik silahlarla birlikte 1 Mayıs'ı kutlayanların üzerine mermiler yağdırılmıştır. Emniyetin gayrıresmi güçleri tarafından beyaz toroslar meydana girmiş, Panzerle birlikte insanlar ezilmiştir. Kaçacak yeri kalmayan göstericilerin adeta birbirini ezdiği, kaçılacak yolların kamyonlarla kapatılıp organize edilerek katledilmesine neden olmuştur. Yargı yoluna gidenlerin soruştulmamasına, hukuki haklarının alınmasına izin verilmeyerek olayın üstü kapanmıştır. 1980'de darbe yapan cunta, 1981'de Bahar ve Çiçek Bayramını kaldırmıştır.2011 yılına kadar Taksim Meydanında kutlanılmasına izin verilmeyen 1 Mayıs, resmi olarak kutlanılmıştır. Sonraki yıllarda kutlamalar yine kısıtlanmaya çalışmıştır. İnsan tarihiyle emek tarihinin birbirinden ayrılamayacağı, emeğin ve alın terinin kutlandığı, emeğin sermayeye karşı mücadelesinin günü 1 Mayıs kutlu olsun!