FEQİYE TEYRAN KİMDİR?

Kürtlerin Yunus Emre’si olarak da anılan Feqîyê Teyran 1590 yılında Van/Bahçesaray'da(Müküs) doğmuştur. Asıl adı Muhammed olan Feqiye Teyran Kürtçe şiir, masal ve destan yazarıdır. Medrese eğitimi alan Feqî ismi, ilimden/talebe kelimesinden; Teyr ise kuş kelimesinden gelir ve Türkçesi ''Kuşların Talebesi''dir.Feqiye Teyran Kürt edebiyat tarihinde önemli bir yere sahiptir.Feqiyê Teyran bir Kürt ozanıdır ve Kürt Edebiyatında büyük bir şair olup en eski Kürt ozanlardan bir tanesidir.Şiirleri genel olarak lirik tarzda yazıldığı ve dilini de yalın, akıcı ve anlaşılır bir biçimde kullandığı için halk arasında ezbere bilinir. Şarkılara konu olmuş Feqîyê Teyran yazmış olduğu destan ve hikaye tarzı şiirleri, günümüzde de halk arasında ezbere bilinir.Allah, din, peygamberler gibi inançla, Kürt şairleriyle, toplumsal ve tarihi olaylarla, aşk, doğa ve tasavvufla ilgili yazmıştır.Dilbere şiirini Aram Tigran'ın bestelemesiyle Kürt Müziğine kazandırmıştır.Feqîyê Teyran'ın kuşdilini bildiği ve kuşlarla konuşabildiği söylenir."Şêx Sen'an" hikâyesini manzum bir şekilde yazan Feqîyê Teyran'ın kuşlarla konuşamadığı düşünülse bile, tasavvufi gelenek içinde kullanılan kuş metaforundan/temsilinden çok iyi yararlanmış bir şairdir. Bitlis'te bulunan mezar taşında şunlar yazmaktadır; “Haza merqadu es-se’îd el-merhum, el-mexfûr, El- muhtaç ila rehmetullahî te’ala Muhemmed el-meşhûr Feqeh-İ Teyran Fi sena 1041” (!631-1632M.) Tercümesi; “Bu, mutlu, merhum ve meğfur, Allahu Te’ala’nın rahmetine muhtaç Feqeh-İ Teyran ismiyle meşhur Muhammedin kabridir.'' Feqiyê Teyran 1660 yılında hayatını kaybetmiştir.